Страв

Не знам дали луѓето се плашат или се срамат да пишуваат за своите стравови. А стравот е нормална работа... непријатно чувство, од кое понекогаш се срамиме. Срам ни е да признаеме дека сме се уплашиле, зашто мислиме дека другите се похрабри од нас... дека ќе ни се смеат. А не постои човек што не се плаши од ништо. Стравот ни е вроден. Човекот од секогаш се плашел, а тој, стравот го донел прогресот. Да не беше стравот од темнината, никогаш не ќе беше пронајден огнот. Не знаеме што се крие во мракот, па затоа се плашиме. Да не е стравот од темнината, многу љубови никогаш и не ќе започнале. Стравот од темнината бил тој што ја натерал девојката да побара спас во неговата прегратка, барајќи заштита, чувствувајќи се посигурна во прегратката, наслушнувајќи го неговото забрзано и длабоко дишење, слушајќи го ритамот на неговто срце ... без да знае дека и тој кутриот е уплашен. Се плашиме од непознатото... На девојчињата им е допуштено да се плашат и од помали нешта, но за машкото е срамно да се плаши. Тој треба да е заштитник... Свети Ѓорѓија кој храбро ќе го убие глушецот, пајакот ќе го сплеска за ѕид, бубашвабата ќе ја згазне, а уште ако ја убие и змијата, ќе направи вистински подвиг достоен за поема. Се плашиме и од нагли промени... Се плашиме и од болести, од громови, од духови и вампири, од смртта, од староста. Се плашиме од долгови, од кредити и каматни стапки. Се плашиме да не не’ избркаат од работа. Се плашиме да се побуниме кога платата ни е мала. Се плашиме за здравјето на нашите деца и дали парите ќе ни стигнат до следната плата. Се плашиме да разговараме со сомнителни типови, за да не помислат дека и ние сме како нив... Се плашиме да не ни претече бојлерот, зашто немаме пари за нов. Се плашиме од празници и годишни одмори, од келнери и даночни инспектори. Се плашиме да признаеме дека нешто ни се допаѓа и од „ оние другите “, за да не  не’ прогласат нашите за предавник. Се плашиме – што ќе речат другите за нас. Се плашиме од вистината... Се плашиме да признаеме дека ни е страв.

Кога бев мал, се плашев штом ќе ја угасеа сијалицата...Гранките од смоквата што растеше до скалата, кои се подаваа над прозорецот, во ноќите со месечина, ми заличуваа на раце кои се трудат да влезат во собата. Ме плашеа и глувците, што грицкаа весници во сандакот за дрва од стариот шторет на дрва... ми беше страв да не ми ги изгризат ушите. Се плашев и од завивањето на ветерот , кој се обидуваше да ја отвори старата, влезна, дрвена врата, а таа само крцкаше и тропаше... Се плашев да одам сам да наполнам вода од Тушанка, зашто  Големите Спили од мојата висина ми заличуваа на огромен човек со отворена уста во профил, па мислев дека карпата е Бог. A смртно се уплашив, кога бев војник... кога имав наполнета пушка и бев на стража. Бевме на Селиште... место некаде на Фрушка Гора. Мапата на воениот имот заличуваше на чевличе, на парамециум. Стражарската куќичка беше далеку од кецот... беше на високо место, опколено со шума, а се наоѓаше некаде на крајот, а кецот беше на врвот од чевличето. Велеа дека истрелот од куршум на кецот, не се слушал до куќичката. Двојката беше од другата страна на долчето, низ кое се тркалаше или потскокнуваше мало поточе. А пред кецот поминуваа пруга и пат. Местото беше убаво... зад стражарската куќичка на стражарското место број еден, имаше рид, обрастен со багреми и трева... висока трева. Ридот беше издупчен со подземни туели, кои беа магацини за течно гориво. Буриња имаше и покрај патеката, но тие беа празни, па ноќе кога се ладеа испуштаа звуци кои заличуваа како некој да фрлил камче по бурето... поради што ме лазеа морници. Поточето беше сосем мало... можеше да се прескокне со еден скок, без да се наводениш, па се чудев, како ова поточе толку надошло и одзело нечиј живот. А тоа беше неодамна. Иако од тогаш имаше поминато еден месец, колата уште стоеше покрај поточето и патеката. Беше бел „тристач“. Покрај него уште стоеја трагите во калта... некои беа од боси нозе, а други од војнички чизми. Војниците успеале да ги спасат девојчињата, но ... мајката умрела. А велат дека духот на умрените од насилна смрт, останува овде... лута, не оди на оној свет. На врвот од ридот се гледаа неколку крстови... биле војнички гробови од некоја војна.

Тој ден, не’ посети мајорот Павлов и ни рече дека состојбата на Косово не чини... дека и во Полска не чини. Во државата биле забележени диверзанти, па добро требало очите да ги отвориме. – Удвостручите страже! – рече мајорот Павлов пред да си замине.Тој беше политички комесар.

- Дје- вој- ке у лјет- ним ха- љи-нама вооо- лим... се слушаше од касетофонот, кога десетарот Иванишевич ми рече: „ Партиков, припреми се за стражу!“ Ја зедов пушката и погледнав низ прозорецот. Надвор беше потполн мрак... најцрното црнило. Прст пред око не се гледаше. На кецот требаше да одиме двајца, јас и Петрович Пејо од Јајце... во мракот требаше да се џариме четири часа, за мојата и неговата смена. Но, сепак, подобро е двајца... По десетина- петнаесет минути пешачење, стигнавме до кецот. Облакот комарци веднаш се пресели над нас и се подели на две... но ништо не ни можеа зашто имавме Бибан. Само што ќе чинеше – Ззнннн , веднаш бегаше. До десет на стража беше Стипе, од Сплит. – Чују се кораци... рече, а гласот како да не беше неговиот. Не му го видов лицето поради темнината, но гласот го издаде... беше преплашен.

Со Пејо се договоривме тој да гледа назад, а јас напред... во правец на поточето. Кога посакав да запалам, ми рече – Немој, ќе не откријат... тоа го рече одвај чујно, со шепот. Гледав напред, а ништо не се гледаше... само црнина. А некаде лаеше куче. Лаеше упорно, чиниш човекот е веднаш тука, пред него. Кучето беше на некое од околните лозја и лаеше штом сонцето ќе зајдеше... кутрото. Изгледа и тоа се плашеше... лаеше од страв. Лаеше по месечината. – Има некој... прошепоти Пејо. – Овде е ... зад нас. Му ги слушам чекорите во тревата. – Ај , помислив... двајца се изгледа. И јас имав впечаток дека некој се движи пред мене. Барем да запалевме по една, ќе се опуштевме некако... а вака, гледавме со ширум отворени очи во мракот, претворени во уво и накострешени како волци. По некое време зароси... ситен некој дожд. – Немој во куќичката, рече Пејо, ќе не заколат... првин таму напаѓаат диверзантите. Сега беше уште потешко. Се напрегавме да ги разликуваме звуците... да ги одделиме од дождот, кој ни ја усложнуваше маката. Силен звук на локомотива не’ извади од памет... се појави силна светлина, но сал за миг, а потоа силно тракање на тркалата по шините во потполн мрак, кое ми се чинеше бескарјно долго. – Додека минуваше возот, можеа да ни влезат и да не’ исколат, - рече Пејо.

Пред полноќ дувна ветер, ги растера облаците, прекина дождот и огреа полна месечина. Некаде запеа був, па морници  ме полазија. Гледав во правец на колата... долго гледав. Месечевата светлина се одбиваше од колата и трепереше. Наеднаш нешто бело затрепери до колата и видов невеста во бело како стои до колата. До неа застана војник... или можеби беше офицер. Но, и тој беше бел...речиси проѕирен. В рацете држеше букет. И го подаде, а таа го бакна... Зарем е можно? Значи, постојат духови... Ги затворив очите и пак погледнав во истиот правец. Двајцата уште стоеја до колата и се гледаа во очите. Беа на триесетина метри од нас. Косата ми се исправи... шлемот ми стоеше на врвот од влакната. Срцето ми чукаше силно... како на појачало го слушав биењето на сопственото срце – Баам – бап, баам – бап, баам- бап... а потоа го слушнав и шуркањето на крвта во моите вени. Го откочив автоматот, но не ставив куршум во цевката... никој до сега не убил дух. Двајцата вљубени тргнаа кон ридот и се загубија некаде кон подземните тунели, кои беа вкопани во брегот. Малаксав од страв... седнав и веројатно сум задремал. Кога ги отворив очите, нешто големо црно ми идеше во пресрет... ја немаше месечината, па не можев да гледам добро. Но, тоа црното дишеше... беше нешто живо. - Можеби е мечка.- помислив. Кога дојде до мене, почна да ме мириса, а потоа ме лижна. – Ме проба дали сум сладок, пред да ме изеде, -си помислив. Но, не ме касна. Некако ја испружив раката и го помилував она живо , црно пред мене, а тоа се пикна уште повеќе во мене. Ја познав... беше нашата војничка кучка. Добар германски овчар. Почувствував олеснување и почнав да ја милувам, а таа ме лижеше по лицето. Набргу дојде и смената на стражата.

Следната смена бев од шест до осум... Пак слушав чекори. Бев сиот накострешен. Застанав... и тие застанаа. Дадов два чекори, а и тој некој зад мене продолжи. Помислив дека некој од другарите сака да ме уплаши... нагло се свртев и ја вперив пушката кон него. Зад мене стоеше срна. Беше прекрасна. Прв пат видов мало срнче во природа. Стоеше и ме гледаше прашално. Со палецот полека поминав на затварачот од автоматот. Ја откочував внимателно, за да не ја уплашам срната. Цевката ја држев во нејзиниот правец... немаше потреба да нишанам... беше на пет чекори од мене. Потоа со средниот прст го напипав железото и почнав да внесувам куршум во цевката... тоа траеше бескрајно долго. Не смеев да штракнам, за да не ја уплашам, а со срнчето се гледавме в очи. Куршумот беше веќе во цевката, показалецот ми беше на чкрапецот и полека го повлекував... но, од дрвото падна едно гранче, срнчето нагло се сврте и се уплаши, па во неколку скокови се најде меѓу багремите. – И поарно, си реков. – Подобро што не ја убив...

Нагло крцкање, а потем силен тресок, ме оттргнаа од мислите,па отскокнав во еден ров покрај поточето. Кога се свртев, го видов паѓањето на еден наполу  скршен багрем... Почнав гласно да пцујам.

- Што е војнику? Се преплаши? – ми дофрли еден минувач кој одеше на своето лозје.  Тогаш гласно се насмеав, зашто почувствував олеснување... колку е убаво кога ќе помине стравот. Но, стравот како сенка не’ следи. Кога ќе победиш еден страв, доаѓа друг, па така цел живот ни поминува во борба со нашите стравови, а последен е соочувањето со смртта...