НАТПРЕВАР ВО УМЕТНИЧКО РЕЦИТИРАЊЕ

Вечерва, со почеток во 17 часот, во големата сала на некогашниот Дом на АРМ, се одржа натпревар во уметничко рецитирање,во организација на Домот за деца и млади- „Благој Јанков Мучето“, на кој учество зедоа ученици од основните училишта што некогаш и припаѓаа на општина Струмица. Не би можел да кажам дека е општински, бидејќи не учествуваа само деца од општина Струмица, туку и претставници од речиси сите училишта на некогашната општина. Би можел да се нарече „регионален“, но да се однесува само на струмичкиот регион. Беа пријавени 35 ученика, а според пропозициите, право на учество имаа учениците од петто до осмо одделение, а секое училиште имаше право на три претставника. Но, настапи и девојче и од четврто одделение, а О У „Сандо Масев“ немаше свои претставници. Моето училиште , „ Даме Груев“ , го претставуваа : Игор Ристов, ученик од осмо одд. во Куклиш, Црнгарова Драгица, осмо одд. - Куклиш и Миладија Петрова, моја ученичка од Костурино. Наш фаворит, според гласовните можности, искуството и сценските квалитети, пред натпреварот, беше Црнгарова Драгица, а на Миладија се гледаше како на потенцијал што треба да собира искуство и да се негува.
Вредноста на рецитатор(к)ите требаше да ја оценува тричлено жири, во состав: Кирова Васка- новинар, Милушева Катерина- професор по македонски и Ќосева Катерина, исто така професор. Она што мене ми сметаше, а на крајот го спомна и членот на жирито- Милушева Катерина, е што добар дел од рецитаторите, веројатно не по своја вина, изгледаа смешно, бидејќи нивните ментори ги измешале лончињата...
Рецитаторот треба да ја оживотвори песната само со промена на бојата на гласот, интонацијата, изразот на лицето,очите.. при рецитирањето рацете се покрај телото, а погледот е во висина на очите...движења по сцената, гестикулации, реквизити...не се допуштени, бидејќи во рецитирањето внесуваат драмски елементи.
На мое големо изненадување, мојата ученичка, Миладија Петрова беше меѓу наградените, т.е. освои трето место. Мајка и ,која исто така беше присутна , беше пријатно изненадена и пресреќна ... а малата Миладија не и веруваше на своите уши, па морав да прашувам дали добро сме слушнале. Миладија е дијамант што треба да се бруси, а во наредните години од неа очекувам и врвен резултат.

ПРИЧИНИ ЗА ЕТНИЧКИ КОНФЛИКТИ

Денес, во совренениот свет, не постои ниту една држава во која населението му припаѓа на само еден етникум, т.е.еднонационална држава. Државите најчесто се составени од население кое го чинат различни етнички заедници од кои една е најбројна и настојува да го наметне својот суверенитет над останатите помалубројни етнички заедници. Етничките заедници една од друга се разликуваат по јазикот, културата, религијата, историското потекло, фолклорот... Доминантната етничка заедница, како по правило, настојува да го наметне својот јазик и култура, а некаде и својата религија на целата територија на државата. Наметнувањето на еден јазик на целата територија само по себе не мора да значи причина за конфликт, ако на таа волја не се спротивстави некој етникум кој е малцинство на целата територија, но доминантно или во значителен број во одреден дел од државата и чини компактна заедница на одредена територија. Некогаш се случува причина за конфликтот да биде религијата, т.е. населението да зборува ист јазик, но од различна вероисповед, како што беше случајот во Босна и Херцеговина. Таму, завојуваните страни- Срби (православни христијани), Хрвати (католици – христијани ), и населението од исламска вероисповед, кое долго време вероисповедта ја поистоветуваше со националната припадност-Муслимани, а сега се претставуваат како Бошњаци, зборуваа ист јазик.Блискоста на религијата кај христијанското население- Срби и Хрвати не беше доволна поради историското наследство (од Втората Светска Војна)кое не беше заборавено, туку напротив- се потенцираше до антагонизам...едните беа четници, а другите усташи.

Конфликтот настанува тогаш кога мнозинското население нема слух за решавање на барањата на малцинското население, кое на одредена територија од државата е мнозинско. Двете страни се упорни во своите настојувања, мнозинското - да не се напушта почетната состојба, а малцинското- во целост да се исполнат нивните барања. Таа состојба на краен антагонизам, не води кон решавање на проблемот, туку предизвикува конфликтна состојба . Во еден таков случај, почетиот проблем на малцинското население, (на пример: образование на мајчин јазик, дискриминација при вработување, верска нетолеранција и др.) станува проблем за решавање на мнозинското население. Како што реков погоре,како главни причини за меѓуетнички конфликт се јавуваат разликите во јазикот, религијата, културата, историското наследство... Но, дали на побунетото малцинство ќе му се придружат останатите малцинства зависи од повеќе причини- од спремноста на мнозинското население да ги почитува елементарните човекови права и чувството на загрозеност на останатите малцинства. Во случај мнозинското население да е нетолерантно кон верската припадност на различните од себе, т.е. не покажува разбирање за елементарните човекови права,ќе ги обедини останатите малцински заедници против себе. Останатите малцинства и покрај разликите во јазикот, религијата и историското наследство ќе се обединат против заедничкиот непријател- нетолерантното мнозинство, солидаризирајќи се со побунетото малцинство и чувствувајќи ги неговите барања како свои.

ЗА НАЈВИСОКИОТ ВОДОПАД НА БАЛКАНОТ

Кога се промовираа убавините на смоларскиот водопад по нашите медиуми , меѓу другото се велеше дека тој е највисок на Балканскиот Полуостров. Јас така прочитав, така знаев и така напишав ... но, не било така. Само што дознав дека сум бил во заблуда, не по своја вина, брзам да направам корекција. Водопадот во Воден - Егејска Македонија, денес (од 1913) во Република Грција,инаку наш јужен сосед и голем пријател... е висок седумдесет и два метра!
Додека да се смират страстите со јужните ни пријатели, ќе го гледаме на слика.

ТРЕБА ЛИ ПРОШКА ЗА ВАНДАЛИТЕ?!

Деновиве во Струмица се случуваа серија вандалски чинови, направени од млади луѓе, а можеби и малолетни. Најпрво од канцеларијата на средното земјоделско училиште „ Димитар Влахов“ исчезнаа сите 33 дневника. По два дена , дел од дневниците беа најдени, но изостана информацијата- дали се фатени актерите на вандалскиот чин. Сеуште се дискутираше за дневниците од „ земјоделското“, кога проструи веста дека исчезнале дел од дневниците на ОУ „Сандо Масев “... па следеше информација за наоѓањето на одделенските книги во шахта спроти гимназијата. Беше јасно дека зад тие чинови стојат малолетни или сосем млади лица. Следеше уште пошокантна вест - дека непознати лица ги демолирале приодите како и поставените корпи за отпадоци , ги откорнале гредите од мостот и од оградите што водат до двата најголеми и најубави водопади во пошироката околина, смоларскиот и колешинскиот.
Уредувањето на пристапните патеки со заштитни огради, информативни табли, мост што нуди убава глетка ...се направија со пари од странски донации. Странците веројатно биле восхитени од она што природата го дала, па сакале убавината да им биде достапна на сите. И она што се направи беше добро...со водопадот се гордееја и луѓето од Општина Ново Село, што се изборија за тој проект и граѓаните на струмичкиот регион. Водопадот во Смоларе е највисок на Балканот. Одеднаш за него слушнаа сите, па почнаа да пристигаат најпрво од Македонија, екскурзијанти, а потоа и од европските земји. Почна да се негува селскиот туризам.
Но кому му сметаше она што човечката рака го направила, за да им овозможи на љубителите на природата полесно и на безбеден начин да дојдат до водопадите?
Вечерва слушнав уште пошокантна вест- полицијата ги фатила сторителите на вандалскиот чин, кои биле млади луѓе и се каеле за она што го сториле па молеле за прошка?! Ајде де...па нели бидува јас да ја ограбам банката, а потоа да се покајам и да ми простат оти се каам.
Сторената материјална штета е голема, но уште поголема е и ненадоместлива онаа другата штета- соборениот углед на Македонецот во очите на странските донатори. Зарем заслужува помош оној што руши? Младите луѓе , свесни за неделото што го направиле, се каеле и барале милост?! Тие имаат право да се каат, имаат право и да се исповедат пред свештеник и да бараат прошка и милост. Бог е добар и можеби ќе им прости, но правдата, Јустиција, е со врзани очи и суди според законот...без емоции, без милост.
Македонија е правна држава и овие вандали треба да ги обелодени и да им суди строго. А што ако истите млади се сторители на целата серија вандалски чинови... За нив не треба да има милост. Материјалната штета треба да ја надоместат...да платат за се да се доведе во нормален ред, а за срамот што го нанесоа на народот да си одлежат под сенка. За такви недела се лежело до три години.